Có những quá khứ làm cho người ta muốn quên đi vì nó để lại một vết thương lòng, nhưng cũng có những quá khứ trở thành bất tử, còn mãi với thời gian, kéo dài tới hiện tại và chi phối cả tương lai.
Nhìn lại chặng đường 96 năm qua của nhà Dòng, với bao thăng trầm biến thiên của thời cuộc, anh em Thánh Tâm dường như ý thức sâu xa hơn tình yêu của Thiên Chúa vẫn trải dài theo năm tháng và cũng chân nhận rằng tất cả quá khứ còn in sâu vào hiện tại, tất cả tương lai nương tựa vào quá khứ đang mở rộng trong ánh sáng của thánh ý Chúa.
Hồi tưởng lại quá khứ của Dòng, một dấu ấn không phai sau những năm tháng cấm cách và bách hại đạo Công giáo, thì ngày 09/10/1925 ĐỨC CHA EUGÈNE MARIE JOSEPH ALLYS – Giám mục Giáo phận Huế lúc bấy giờ đã quyết định thành lập Dòng Thánh Tâm Huế, khai mở một bước ngược mới trong hành trình truyền giáo nhằm đáp ứng nhu cầu giáo dục thanh thiếu niên thời bấy giờ về cả hai phương diện tri thức lẫn đạo đức. Các sư huynh trẻ lúc bấy giờ đã không quản ngại những khó khăn thiếu thốn về vật chất, những khác biệt về văn hóa… để rồi với sứ mạng giáo dục như ý hướng của Vị sáng lập dòng, các sư huynh đã không bị khuất phục trước những khó khăn, nhưng can đảm đối diện và từng bước khắc phục. Chính vì thế, những cơ sở đầu tiên đã được thành lập và các hoạt động tông đồ cũng bắt đầu phát triển, được sự hậu thuẫn về phía giáo quyền lẫn chính quyền, Hội Dòng đã lần lượt thành lập 19 cơ sở, gồm: 15 trường học, 2 nhà in và 2 đồn điền, trải dài từ tỉnh Quảng Bình đến thành phố Sài Gòn. Việc thiết lập các cơ sở này nhằm thực hiện sứ mạng tông đồ qua việc giáo dục thanh thiếu niên theo chương trình giáo dục quốc gia, đồng thời đào tạo giáo lý viên, giảng dạy giáo lý, nhằm bồi dưỡng và củng cố đời sống thiêng liêng cho học sinh Công giáo, và giới thiệu đức tin cho học sinh lương dân. Đó là thành quả sau những năm mò mẫm dò tìm và phát triển trong tâm tình cảm tạ Thánh Tâm Chúa và trong niềm vui sâu xa của mẹ Dòng cũng như của mỗi sư huynh.
Tưởng rằng đã qua được giông tố và bình minh sẽ thấy cuối chân trời. Thế nhưng, cùng chung một định mệnh như những người Việt Nam khác, Dòng Thánh Tâm Huế cũng không nằm ngoài vòng xoáy của tình hình chính trị. Biến cố năm 1954 ập đến, với hiệp định Genève, đất nước bị chia đôi, miền bắc chìm trong khói lửa chiến tranh, người dân lo lắng tìm cách thoát thân, từng đoàn người đông đúc chen lấn tìm cách di cư vào miền Nam. Nhất là sau biến cố 1975, với hoàn cảnh mới của đất nước, nhà Dòng không thể tiếp tục công tác giáo dục tại các trường. Tương tự như trước đây, biến cố đặc biệt này đã tạo nên một cuộc khủng hoảng: Hơn phân nữa các sư huynh đã rời khỏi Dòng; Các đơn vị huấn luyện trong Dòng đã phải giải tán. Những ai tiếp tục dấn thân trong đời sống tu trì thời phải đối mặt với vô số những khó khăn, thách thức. Để duy trì sứ mạng truyền giáo và tự mưu sinh, các sư huynh đã sống và làm việc với những cư dân vùng kinh tế mới nghèo túng, qua việc làm ruộng và chăn nuôi gia súc. Có thể nói đây là một thời kỳ ở ẩn của các sư huynh còn lại. Chính vì vô vàn những trắc trở, gian nguy của thời cuộc, có lúc tưởng chừng như nhà Dòng đã không thể tồn tại.
Nhưng rồi với thời gian và thánh ý nhiệm mầu của Thánh Tâm Chúa, sau làn gió mới với công cuộc cải cách của quốc gia từ sau năm 1980, nhà Dòng đã từng bước tiếp nhận và đào tạo các ứng sinh. Đệ tử viện, Tập viện và Học viện lần lượt được tái thành lập.
“Lạy Chúa, con hết lòng cảm tạ
Kể ra đây muôn việc lạ Chúa làm”
(Tv 9,2)
Với những hạt giống âm thầm nhỏ nhoi, Thiên Chúa đã làm nên phép lạ cho Dòng được hồi sinh và hứa hẹn một mùa gặt bội thu trong tương lai.
Gần 100 năm hiện diện trên mảnh đất Việt Nam, để đến khi nhìn lại anh em Thánh Tâm ý thức được rằng trong mọi thời đều có những gian nan thử thách, trong quá khứ có những biến cố tưởng chừng như muốn nhấn chìm, muốn xóa tan những dấu ấn của người sư huynh Thánh Tâm năm xưa. Nhưng luôn có sự can thiệp của Thiên Chúa, chỉ cần một chút men đã làm dậy cả khối bột. Cho đến hôm nay, và tương lai vẫn còn đó, mỗi thời đại đều có những khó khăn, những thách đố nhưng “Ai muốn theo Ta hãy từ bỏ mình vác thập giá mình hằng ngày mà theo” (Mt16,24)
Là những người trẻ của Dòng, chúng con đã được thừa hưởng những di sản thiêng liêng của các bậc cha anh đi trước, trải qua bao thế hệ những di sản ấy vẫn đang được trân trọng và gìn giữ. Đến lượt mình, chúng con phải làm gì để góp phần xây dựng mẹ Dòng? Đây là một chất vấn hay đúng hơn là bổn phận của mỗi thành viên trong Dòng. Xây dựng bằng cách nào còn tùy thuộc vào khả năng, nỗ lực và sự “tự hủy” của mỗi người. Nhưng dù sao cũng không đi ra ngoài quỹ đạo của lòng yêu mến Thánh Tâm Chúa, yêu mến Hội Dòng. Có tinh thần trách nhiệm trong việc xây dựng sự hiệp nhất trong đời sống cộng đoàn. Biết can đảm vượt lên chính mình, cùng chung tay xây dựng mẹ Dòng trong tình hiệp thông huynh đệ. Nhưng trước hết, chúng con phải nhìn lại chính mình, cần cố gắng nỗ lực trong từng ngày sống. Trung thành với Chúa trong đời sống thiêng liêng và với linh đạo của Dòng, nhiệt tâm trau dồi đời sống nhân bản và tâm linh, tìm và chọn ý Chúa. Noi gương các bậc cha anh tiên khởi, dám chấp nhận mất hết để được Chúa làm nguồn vui , hầu cho mọi người biết Thánh Tâm Chúa.
Tuy nhiên, vẫn ý thức “quá khứ là của Chúa, con không mong không ước gì hơn. Đây hiện tại của con xin Chúa luôn hướng dẫn từng giây phút. Việc tương lai xa vời con xin phó thác”. Xin Chúa cho chúng con ý thức trong việc sử dụng thời gian Chúa ban, biết sống trọn vẹn từng giây hiện tại, đó là cách hữu hiệu nhất để mỗi anh em chúng con ý thức về sứ mạng “giảng dạy muôn dân”, trở nên khí cụ bình an của Chúa, mang Tình yêu Thánh Tâm Chúa đến với mọi người.
Bài viết: Anh Tài, CSC
Ảnh: Ban truyền thông Dòng Thánh Tâm Huế
Xem thêm hình ảnh tại đây: https://photos.app.goo.gl/tWahzGXCWwMTnmBe9