Khi tiếng chuông đồng hồ vừa điểm sang ngày mới (27-11-1948) chừng 27 phút chính là lúc Đức Cha Đôminicô Maria Hồ Ngọc Cẩn trút hơi thở cuối cùng. Khắp cả Giáo phận Bùi Chu, Giáo phận Huế và những người biết đến Đức Cha đều bàng hoàng và không khỏi xúc động trước tin buồn Đức Cha đã an nghỉ. Hạt lúa mì mang tên Đôminicô Maria Hồ Ngọc Cẩn đã được Thiên Chúa “xướng tên”, được Thiên Chúa gieo vào lòng đất để chịu mục nát đi, hầu cho những mầm non đức tin không chỉ của hội dòng Mân Côi mà đức cha sáng lập. Hay của Dòng Thánh Tâm mà ngài đã coi sóc khi còn làm linh mục giáo phận Huế. Mà còn cho cây đức tin của các tín hữu nơi mảnh đất Bùi Chu này được trổ sinh.
Suốt cả cuộc đời trong sứ vụ mục tử, Đức Cha đã không ngừng ngày đêm nỗ lực tìm kiếm thánh ý Chúa cho công việc mở mang Nước Chúa đến với mọi người. Những trang sách ắp đầy tri thức, ắp đầy những tâm tư tình cảm, ắp đầy những thao thức. Những vần thơ, những câu chữ không chỉ thơm mùi mực, thơm mùi giấy mà còn thơm hương thơm nhân đức. Là vì nó được viết nên bằng chính đời sống thực thường ngày của Đức Cha. Trong những năm làm linh mục tại giáo phận Huế, được sự chỉ dạy hướng dẫn của Đức Cha Cố Allys Lý, chắc chắn Đức Cha Hồ cũng thấm nhuần được một phần nào đó tinh thần và lòng yêu mến Thánh Tâm Chúa, yêu mến kinh Mân Côi. Đây không phải là một nhận định nói suông hay nịnh bợ hão huyền. Nhưng là dựa theo câu chuyện khi được chọn làm Giám mục, ngài đã đích thân nhờ một nghệ nhân làm cho mình biểu tượng, trong đó có hình ảnh sông Hương xứ Huế, trái tim Chúa Giêsu và chuỗi Mân Côi. Phải là người có lòng say mê Chúa lắm, yêu kính trái tim Chúa lắm, có đời sống kết hợp sâu xa mật thiết với Chúa lắm, thì ngài mới có thể chèo lái con thuyền Dòng Thánh Tâm Huế trong suốt chặng đường dài như vậy, đến độ người ta gọi ngài là “thầy dòng không tu phục”. Uyên bác trong tri thức, phục vụ trong khiêm tốn, ơn gọi của Đức Cha Hồ đã được Thiên Chúa “se duyên tiền định” cho ngài “thực tập” đời tu dòng, để rồi ước mong và thao thức có một dòng nữ sống ba lời khuyên Phúc Âm đã được thành toàn tại giáo phận Bùi Chu.
Được thừa hưởng những bút tích tinh anh của Đức Cha, những người con của Đức Cha không khỏi ngỡ ngàng và thán phục vì những lời dạy ấy dường như luôn đúng với mọi thời đại. Những tính hư nết xấu phải sửa, những nhân đức tốt lành phải tập là hành trang và là con đường giúp cho người tu sĩ Chúa Kito nên thánh mỗi ngày. Đặc biệt là với các tập sinh vì đây là thời gian quan trọng nhất của đời thánh hiến, khuôn đúc làm sao sẽ nên người tu sĩ như vậy. Quả thật, Đức Cha Đominico Maria Hồ Ngọc Cẩn là tấm gương sáng của đời sống đức tin và đời sống chứng tá. Ngài đã chọn và sống câu châm ngôn cho đời mục tử “ hết tình nhẫn nhục và tận tâm giáo huấn” ( 2Tm 4, 2). Chữ “nhẫn” mà Đức Cha để lại không phải chỉ trên lý thuyết hay chỉ để trưng bày. Chữ “nhẫn” ấy đã đi theo suốt hành trình trong từng ngày sống của Đức Cha. Chữ “nhẫn” ấy đã ôm trọn những đau khổ, những gian nan, những nghi kỵ, những hiểu lầm, những đêm tối đức tin…trong âm thầm lặng lẽ, trong nước mắt đau khổ.
Di ngôn mà Đức Cha để lại cũng là lời trấn an tinh thần cho đoàn con “ khi sống cha đã làm việc, khi chết cha vẫn làm việc”. Di ngôn ấy là ánh sáng dẫn đường và là động lực cho đoàn con bé nhỏ trong khi thi hành sứ vụ của mình. Chắc chắn dù không còn hiện diện thể lý để chỉ bảo cho đoàn con nhưng trong đức tin của người Kito hữu Đức Cha vẫn đang dõi theo từng bước chân của con cái mình.
……………………………………………….
0 giờ 27 phút ngày 27-11-1948 năm đó, giờ ra đi của Đức Cha Đôminicô Maria Hồ Ngọc Cẩn chắc chắn sẽ không bao giờ chìm trong quên lãng. Nhưng nó luôn vang vọng trong từng con tim những người con của Đức Cha khắp nơi. Mỗi lần vào dịp lễ giỗ của Đức Cha, mọi người con dù xa hay gần đều hướng về Cha với một tâm thế bồi hồi và thương nhớ nghẹn ngào. Dâng lên Đức Cha nén hương lòng trong ngày lễ giỗ hôm nay không chỉ nói lên tấm lòng biết ơn mà còn nói lên niềm tự hào vì được làm con cái của Đức Cha.
Thưa Đức Cha rất kính mến, chúng con tri ân những công lao cao dày mà Đức Cha để lại cho chúng con. Chúng con trân trọng từng lời giáo huấn của Đức Cha và nguyện sẽ cố gắng gìn giữ, học hỏi và lưu truyền di sản Đức Cha để lại cho chúng con. Nguyện xin lòng thương xót Chúa đón nhận linh hồn Đức Cha vào hưởng niềm vui Nước Trời với Ngài. Chúng con ước mong được hẹn gặp Đức Cha trên quê hương Thiên Đàng.
Angelo Tran
