8 cử chỉ khổ hạnh và yêu thương người nghèo của Đức Giáo hoàng Phanxicô

Kể từ khi còn là Tổng giám mục Buenos Aires, Đức Giáo hoàng Phanxicô đã nổi tiếng với sự khiêm nhường, gần gũi với người nghèo và lối sống khắc khổ, thể hiện rõ hơn lời nói.

Trong bộ phim tài liệu năm 2013 “Giáo hoàng Phanxicô: Người của Lời Chúa”, Đức Giáo hoàng đã nhắc lại rằng “Trong Phúc âm, Chúa Giêsu đã nói với chúng ta rằng: chúng ta không thể phục vụ hai chủ: Hoặc chúng ta phục vụ Chúa hoặc chúng ta phục vụ của cải. Và cám dỗ lớn nhất mà các Kitô hữu, nhân loại và Giáo hội luôn phải đối mặt trong suốt lịch sử là sự giàu có”.

Sau đây là một số cử chỉ khổ hạnh và bác ái đối với những người nghèo khổ nhất mà Đức Giáo hoàng Phanxicô đã thực hiện trong 12 năm làm giáo hoàng.

 1. Sống tại Nhà Thánh Marta thay vì Dinh Tông Tòa

Khi trở thành giáo hoàng, thay vì sống trong Dinh Tông Tòa tráng lệ như các vị tiền nhiệm, Đức Phanxicô chọn ở lại Nhà Thánh Marta – nhà khách Vatican, nơi ngài từng cư trú trong mật nghị Hồng y năm 2013. Ngài giải thích rằng ngài muốn sống gần gũi với mọi người, tham dự Thánh lễ chung buổi sáng, ăn uống cùng mọi người. Khi một bé gái hỏi tại sao ngài không sống ở Dinh Tông Tòa, ngài đáp: “Tất cả chúng ta nên học cách sống nghèo hơn một chút để trở nên giống Chúa Giêsu hơn.” 

2. Thường xuyên thăm bệnh nhân

Ngài thường đến thăm trẻ em tại Bệnh viện Nhi Bambino Gesù và khoa nhi bệnh viện Gemelli – nơi ngài từng điều trị. Đặc biệt, năm 2022, trong bối cảnh chiến tranh Ukraine, ngài đến thăm trẻ em Ukraine đang điều trị tại Bambino Gesù, bày tỏ sự gần gũi và liên đới. Trước đó một năm, dù đang hồi phục sau ca phẫu thuật, ngài vẫn đến thăm trẻ ung thư – vì cảm động trước các lá thư và các hình vẽ của các em gửi cho ngài. 

3. Đeo thánh giá và nhẫn đơn sơ

Ngay sau khi đắc cử, ngài từ chối dùng thánh giá vàng đính đá quý, thay vào đó vẫn tiếp tục dùng thánh giá sắt đơn sơ mang tên “Thánh Giá Người Mục Tử Nhân Lành” – vốn đã đeo từ năm 1998. Nhẫn “ngư phủ” – biểu tượng giáo hoàng – cũng không làm bằng vàng mà là bạc mạ vàng, thể hiện sự giản dị trong phong cách của ngài. 

4. Tận dụng lại phẩm phục cũ

Thời còn là Tổng giám mục phó ở Buenos Aires, sau khi Hồng y Antonio Quarracino qua đời, ngài không đặt may lễ phục mới dù người tiền nhiệm to lớn hơn nhiều. Khi thấy chi phí may mới quá cao, ngài hỏi các nữ tu có ai biết may không, rồi yêu cầu chỉnh sửa lại lễ phục cũ cho vừa mình. Câu chuyện nhỏ này thể hiện rõ nét tính tiết kiệm và đơn sơ của ngài. 

5. Luôn mang theo cặp da đen quen thuộc

Ngay từ chuyến tông du đầu tiên đến Rio (2013), hình ảnh ngài mang chiếc cặp da đen quen thuộc đã gây chú ý. Ngài chia sẻ với báo chí rằng luôn tự mang theo cặp của mình với đồ dùng cá nhân: dao cạo râu, sách kinh, nhật ký và một cuốn sách về Thánh Têrêsa mà ngài đặc biệt sùng kính. Bạn thân của ngài còn kể lại rằng dù được tặng cặp mới, ngài vẫn giữ chiếc cũ vì gắn bó và không muốn lãng phí. 

6. Tổ chức bữa trưa với người nghèo

Vào năm 2016, Đức Phanxicô thiết lập Ngày Thế giới Người Nghèo (Chúa nhật áp lễ Kitô Vua) như lời mời gọi cụ thể đến Kitô hữu hãy sống tình liên đới với người nghèo. Ngài không chỉ kêu gọi mà còn làm gương bằng cách nhiều lần tổ chức và cùng dùng bữa với hàng ngàn người nghèo ngay tại Hội trường Phaolô VI của Vatican. 

7. Mang giày đen thay vì giày đỏ truyền thống

Khác với truyền thống mang giày đỏ của các giáo hoàng trước, Đức Phanxicô vẫn tiếp tục mang đôi giày da đen đơn giản được làm tại Buenos Aires. Khi lên ngôi, ngài gọi cho người thợ giày lâu năm của mình và yêu cầu: “Không giày đỏ, chỉ giày đen như mọi khi.” Người thợ mô tả đôi giày của ngài là “rất đơn sơ, kiểu dáng cổ điển, không trang trí, giống như đôi giày của người bình dân.” 

8. Luôn gần gũi với người tù

Từ khi bắt đầu sứ vụ giáo hoàng, Đức Phanxicô thường xuyên thăm tù nhân. Năm 2013, trong Tuần Thánh đầu tiên, ngài rửa chân cho các tù nhân – việc ngài lặp lại hàng năm cho đến lần cuối vào Thứ Năm Tuần Thánh năm 2024. Trong dịp khai mạc Năm Thánh Hy vọng 2025, ngài thậm chí mở Cửa Thánh tại nhà tù Rebibbia – điều chưa từng có tiền lệ vì Cửa Thánh vốn chỉ mở tại 4 đại vương cung thánh đường Rôma. Cử chỉ này cho thấy lòng thương xót đặc biệt của ngài dành cho những người bị tước mất tự do. 

Tóm kết: Đức Giáo hoàng Phanxicô đã sống và lãnh đạo Hội Thánh qua sự giản dị, gần gũi và lòng yêu thương thiết thực dành cho người nghèo, bệnh nhân và tù nhân. Tám cử chỉ trên không chỉ là biểu tượng của tinh thần Phúc Âm sống động, mà còn là lời mời gọi mọi Kitô hữu noi gương sống nghèo khó, khiêm nhường và phục vụ cách cụ thể trong đời sống hằng ngày.

 Tác giả: Diego López Marina

Viên Dung (TGPSG) biên dịch từ Catholic News Agency