GẶP GỠ ĐỨC MARIA

Một cuộc gặp gỡ đã quyết định hẳn định mệnh của Thánh Cả Giuse. Ánh nhìn của Thánh Cả một hôm đan vào ánh nhìn của Đức Maria Trinh Nữ.

Cứ bề ngoài, đó cũng là một cuộc gặp gỡ như bao nhiêu cuộc gặp gỡ khác, khi một thanh niên trai trẻ đến gặp thiếu nữ chàng vừa lòng, một mai sẽ là bạn trăm năm của chàng. Thánh Cả Giuse lại đã nghiệm thấy Ngài âm thầm cảm phục Mẹ Maria; Ngài từng bị say mê, bị lôi cuốn. Một tương lai hạnh phúc dường như mở rộng trước mặt Ngài.

Nhưng trên thực tế, thì đó là một cuộc gặp gỡ như chưa từng có bao giờ xảy ra trên trái đất. Trong vẻ tươi mát của ánh xuân in dấu một tình yêu vừa chớm nở, cuộc gặp gỡ ấy có tính cách khác hẳn các cuộc gặp gỡ thường tình. Thanh niện Giuse vừa mới rộn lên vì một vẻ đẹp khôn sánh, vẻ đẹp cao khiết của một linh hồn trinh bạch và hoàn thiện không một bóng mờ.

Rồi đây, Tổng Thần Gabriel sẽ chào Đức Trinh Nữ: “Kính mừng Đức Trinh Nữ đầy ân sủng!” Khi chiêm ngưỡng vẻ đẹp của Đức Trinh Nữ, Tổng Thần đã nhìn ra nơi Mẹ sẽ tràn đầy ân sủng diệu kỳ. Thánh Cả Giuse thì không thể nhìn ra được ân sủng tràn đầy ấy bằng cái nhìn thiêng liêng như Tổng Thần; nhưng Thánh Cả cũng cảm thấy ân sủng ấy một cách lờ mờ, và nghiệm ra duyên nhị đặc biệt của ân sủng ấy. Thánh Cả tế nhận được nơi Đức Maria một tâm hồn cao khiết, hoàn thiện đến cảm kích lạ lùng.

Có nhiều người khác từng rảo qua bên cạnh Đức Thiếu Nữ có duyên thẩm kia, nhưng họ đã không dừng lại. Họ chẳng nhìn thấy nơi Cô có nét gì đặc biệt. Thân xác đẹp đẽ đơn sơ của Đức Maria chẳng có gì duyên dáng đến kéo được người ta phải nhìn. Khu vườn của Mẹ thật kín ẩn, thoát khỏi hẳn tầm giác quan. Cái nhìn nào ham muốn vẻ đẹp bề ngoài sẽ chỉ nhìn thoáng qua trên gương mặt đó, chứ không thể nhìn vào sâu hơn. Muốn gặp thấy tâm hồn của Đức Nữ Trinh, phải có một ánh nhìn sâu sắc, thoát ly hẳn khỏi những gì có thể giác cảm được.

Như vậy, Thánh Cả Giuse cũng phải có một tâm hồn sâu sắc mới thực sự gặp gỡ được Đức Maria, mới khám phá được Mẹ. Ánh nhìn sâu sắc đó của Thánh Cả Giuse không phải chỉ là một phẩm tính tự nhiên; nó còn là một ân tứ siêu nhiên nữa. Từ lâu rồi, Chúa Thánh Thần đã chuẩn bị cho cuộc gặp gỡ này. Không những Chúa đã ban cho Thánh Cả một nghị lực đặc biệt để sống, vượt trên những xu hướng và yêu sách của bản năng, mà Chúa còn hoà hợp trước tâm hồn của Thánh Cả với tâm hồn của Đức Maria. Thực ra, Thánh Cả không thể nào chiếm hữu được một sự hoàn thiện như sự hoàn thiện nơi Đức Thánh Trình Nữ; nhưng một ân sủng cao cả đã thanh luyện, đã nâng cao ánh nhìn của Thánh Cả, để làm cho nó có khả năng bắt gặp được vẻ huy hoàng kín đáo của Mẹ. Và Thánh Thần Tình Ái đã đặc biệt đúc nặn tâm hồn Thánh Cả Giuse, sao cho tâm hồn ấy có thể hài hoà được với Trái Tim Vô Nhiễm Đức Maria, Trái Tim sẽ trao thân gửi phận cho Thánh Cả.

Nhờ sự hài hoà có trước ấy mà cuộc gặp gỡ đã có thể đi tới tận tầng đáy sâu của hai tâm hồn. Sau này, qua các thế kỷ, những ai gặp được Mẹ Maria và ngây ngất vì vẻ đẹp siêu phàm của Mẹ, cũng sẽ gặp dưới ánh sáng đó của Chúa Thánh Thần, Đấng đã từng soi sáng và thanh luyện ánh nhìn của Thánh Cả Giuse: người ta chỉ có thể khám phá ra Đức Thánh Trình Nữ nhờ một tâm hồn siêu nhiên qui hướng về Mẹ.

Trong cuộc gặp gỡ đầu tiên ấy, Chúa Thánh Thần đã đặt ra một mức quá độ mà Thánh Cả Giuse không thể nhận thức được ngay. Quả thật, thanh niên Giuse có cảm giác là đã tìm ra một cái gì thần linh nơi Đức Maria. Thánh Cả cảm thấy chưa bao giờ được tới gần Thiên Chúa như vậy. Nhưng Thánh Cả vẫn không sao biết được là chính gương mặt Thiên Chúa đã lôi cuốn Thánh Cả tới mức nào qua diện mạo Đức Maria; Thánh Cả vẫn không sao ý thức được ngay lúc đó tất cả những mỹ vị Ngài nếm hưởng và thẩm giá được một cách lờ mờ qua cuộc gặp gỡ đó.

Nhiều năm sau, khi sẽ sống đoàn tụ với Đức Maria và Chúa Giêsu, khi sẽ nghiệm ra hai Mẹ Con ấy tương tự nhau đến mức nào rồi, Thánh Cả mới nhận ra rõ rệt hơn là: khi bị Đức Maria lôi cuốn, Thánh Cả cũng đã từng bị chính Chúa Giêsu lôi cuốn nữa. Đức Nữ Trinh giấu kín trong mình hình ảnh Chúa Giêsu. Cho nên khi gặp gỡ Mẹ, Thánh Cả Giuse là người đầu tiên đã vừa gặp được Chúa Giêsu vậy.

Chính Chúa Giêsu đã lôi cuốn Thánh Cả Giuse một cách mầu nhiệm, và qua gương mặt băng tuyết của Mẹ Maria, Chúa đã chiếm đoạt linh hồn Thánh Cả, như sau này trong cuộc đời công khai, với tư cách Chúa Cứu Thế, Chúa đã lôi cuốn những ai gặp gỡ Người, hoặc cả đến quyến dũ họ nữa.

Như vậy, Thánh Cả Giuse đã nghiệm thấy điều mà, sau Thánh Cả, nhiều người sẽ nghiệm thấy khi say mê với vẻ duyên dáng của Đức Maria. Thánh Cả đã nhượng bộ những dun dủi của tình yêu thần linh mà Mẹ mang trong mình Mẹ. Thánh Cả lưu luyến gương mặt Chúa Giêsu, gương mặt đã bắt đầu in nét trên gương mặt Mẹ Chúa. Nơi Đức Nữ Trinh, Thánh Cả Giuse đã tìm và gặp được Chúa Cứu Thế sắp đến mà không biết.

Lúc nhận ra Đức Nữ Maria là một phụ nữ lý tưởng, Thánh Cả liền nhận lời mời: Vẻ kiều diễm thiêng liêng của Đức Maria đã làm Ngài mê hồn, đến nỗi chỉ muốn có một việc là duy trì được sự hiện diện linh thánh ấy của Mẹ. Từ nay, Thánh Cả chỉ còn có một khát vọng là được sống thân thiết với linh hồn độc nhất vô nhị trên thế giới ấy.

Nếu có thể so sánh cuộc gặp gỡ này với cuộc gặp gỡ giữa đôi bạn nam nữ nguyên tổ, trước khi tội lỗi đến làm thâm tối nhân loại, và làm nặng nề những cuộc gặp gỡ khác, thì ta phải nhận thấy ngay rằng, khác hẳn với Evà cũ, Đức Evà mới chỉ đã lôi cuốn đức lang quân của mình hướng lên cao cả. Evà cũ đã lạm dụng ảnh hưởng của mình trên Adong để ông trượt theo trườn dốc yếu đuối của mình; còn Đức Maria, thoạt ở giây phút gặp gỡ đầu tiên, đã làm cho Thánh Cả Giuse vượt lên trên chính Ngài, để nâng Ngài cao mãi lên.

Nhìn ngắm Đức Maria, Thánh Cả Giuse cảm thấy mình nên tốt đẹp hơn. Thánh Cả tiếp nhận ánh toả chiếu hoàn thiện và thánh đức của linh hồn Mẹ. Nhiều niềm khát vọng rất cao quý thức dậy trong Ngài.

Đặc biệt hơn nữa, Thánh Cả Giuse hiểu ra rằng muốn sống đoàn tụ với Đức Maria, Ngài phải bảo trì một đức trong sạch cao khiết nhất; và để cuộc phối hợp giữa Ngài với Mẹ được đặt trên một tầm mức cao vượt nhất, Thánh Cả thấy rõ rằng Mẹ phải cố kết với một đức trinh bạch trong suốt nhất. Ta có thể nghĩ rằng cuộc gặp gỡ Đức Maria ấy đã đưa Thánh Cả Giuse tới chỗ quyết định sống đồng trinh. Thực ra, nhờ ân sủng, Thánh Cả đã từng kín đáo hướng theo chiều hướng này; nhưng xét theo lẽ có thể đúng thì chẳng phải là chính vì nhờ sự hiện diện cụ thể của Đức Maria, mà Thánh Cả đã nhìn thấy tất cả vẻ đẹp của cuộc đời trinh khiết, cuộc đời mà Thánh Cả đã nghiệm ra hứng thú và mỹ vị, đó ư?

Đó không phải chỉ là vấn đề kính trọng, kính trọng ước muốn và ý chí của Đức Maria. Thánh Cả Giuse đã ý thức rằng chỉ bằng cách hài hoà với sự trinh khiết của Mẹ, Ngài mới thực sự phối hợp cuộc đời mình với cuộc đời của Mẹ Maria được. Đó là một lý tưởng phải chia sẻ.

Thánh Cả Giuse là người đầu tiên được Mẹ Maria soi cho thấy vẻ quyến dũ của lý tưởng trinh khiết. Nơi Mẹ Maria, trinh khiết không phải chỉ là một cách e ấp giữ ngọc gìn vàng, cũng không phải chỉ là sự nghiêm khắc từ chối những xu hướng giác cảm; đó là ngọn lửa của một tình yêu vĩ đại hơn, một tình yêu hằng ước muốn được thiêng liêng hơn mãi, để nên một tình yêu trình trắng hơn lên mãi. Đó cũng là một tình yêu tràn trề tươi mát, không vương một chút dục vọng xáo động nào. Khi nhận ra ngọn lửa đó trong ánh nhìn của Mẹ Maria, Thánh Cả Giuse cũng quyết định sống nhờ ngọn lửa ấy, và hiểu ra tất cả vẻ tế nhị phải có để bảo vệ đức đồng trinh tinh tấn của Mẹ. Sau Thánh Cả, rất nhiều người khác sẽ có thể chứng tỏ rằng Mẹ Đồng Trinh Maria đã gieo một ảnh hưởng quyết định nơi họ, để họ tìm cầu đeo đuổi cùng một lý tưởng đó, và chính Mẹ đã nâng tâm hồn họ hướng lên tình yêu cao thượng hơn này.

Như vậy chứng tỏ một cách hiển nhiên là đã có Thiên Chúa ở ngay trung tâm cuộc gặp gỡ giữa Thánh Cả Giuse và Đức Trinh Nữ Maria. Thiên Chúa là Đấng đã phối hợp cuộc gặp gỡ ấy. Quả thật Đức Maria đã chỉ sống cho Thiên Chúa, và Mẹ đã quyết định giữ mình trinh khiết cốt để được hợp nhất với Chúa mật thiết hơn. Chỉ bằng cách đi vào tình mật thiết với Thiên Chúa, ta mới có thể vào sống trong tình mật thiết với Mẹ. Chính Mẹ đã lợi dụng tất cả để gợi lên hứng vị trinh trong của Thiên Chúa: vì thế mà Thánh Cả Giuse đã say mê với khát vọng kép đôi này: hướng lên Thiên Chúa, hướng lên trong con đường khiết trính.

Sau cuộc gặp gỡ ấy, khi nhìn lại sự vật trần gian, Thánh Cả Giuse đã thấy chúng thật quá ti tiện. Linh hồn Đức Maria mới thật là vĩ đại cao vời! Sự khám phá ấy sẽ soi sáng suốt cuộc đời Thánh Cả; Đức Maria đã thông cho Thánh Cả sự cao cả và trinh trong của tình yêu Mẹ.

Trích trong cuốn “Thánh Cả Giuse” của Lm. Jean Galot, SJ
Bản dịch của Bonifaciô Maria, CMC