Ngày 16 tháng 9: Thánh Cornelius, Giáo hoàng, và Thánh Cyprian, Giám mục, Tử đạo

Cuộc đối thoại trong phiên toà của Thánh Cyprian

Galerius Maximus: “Ngươi có phải là Thascius Cyprianus không?”

Cyprian: “Chính tôi đây.”

Galerius: “Các Hoàng đế khả kính đã truyền lệnh cho ngươi phải tuân giữ các nghi lễ Rôma.”

Cyprian: “Tôi từ chối.”

Galerius: “Hãy suy nghĩ kỹ về chọn lựa và hậu quả.”

Cyprian: “Hãy làm theo ý ngươi; trong trường hợp rõ ràng thế này, tôi sẵn sàng đón nhận hậu quả.”

Galerius: “Ngươi đã sống một đời vô đạo, lôi kéo nhiều người kết hợp trong một hiệp hội bất hợp pháp, và công khai tỏ ra là kẻ thù của các thần linh và tôn giáo Rôma… Ngươi sẽ trở thành gương răn đe cho những kẻ mà ngươi đã lôi kéo cách gian ác; quyền lực pháp luật sẽ được củng cố bằng chính máu của ngươi… Tòa tuyên án: Thascius Cyprianus bị xử trảm.”

Cyprian: “Tạ ơn Thiên Chúa.”

(Trích: Phiên toà Thánh Cyprian)

Hôm nay, Hội Thánh kính nhớ hai vị mục tử anh hùng: Thánh Giáo hoàng Cornelius và Thánh Giám mục Cyprian.

Về Thánh Cornelius, hầu như không biết nhiều về tuổi thơ và gia cảnh. Năm 251, ngài được tuyển chọn làm vị Giáo hoàng thứ 21, trong bối cảnh Giáo hội Rôma còn đang bị bách hại dữ dội, và chỉ giữ ngôi toà trong hai năm ngắn ngủi cho đến khi tử đạo.

Thánh Cyprian, tên thật là Thascius Caecilius Cyprianus, sinh tại Bắc Phi trong một gia đình ngoại giáo giàu có. Được đào tạo bài bản về văn chương và hùng biện Hy-La, ngài thành đạt với nghề luật sư và giảng dạy. Nhưng khoảng tuổi 46, Cyprian đã hoán cải, lãnh nhận đức tin Kitô, phân phát phần lớn tài sản cho người nghèo và sống đời cầu nguyện, khổ hạnh. Trong vòng ba năm, ngài được truyền chức phó tế, linh mục, rồi Giám mục Carthage (Tunisia ngày nay) vào khoảng năm 249.

Cuối năm 249, Hoàng đế Decius khởi xướng cuộc bách hại toàn đế quốc. Các Kitô hữu buộc phải dâng hương tế thần Rôma và nhận chứng chỉ xác nhận. Kẻ từ chối thì bị tịch thu tài sản, giam cầm, tra tấn hoặc xử tử. Vị tiền nhiệm là Đức Giáo hoàng Fabian đã chết tử đạo. Sự bách hại dữ dội ấy khiến Giáo hội Rôma một thời gian dài không thể bầu tân Giáo hoàng. Chỉ đến khi Decius tử trận, cơn bách hại tạm lắng, Cornelius mới được bầu làm Giáo hoàng.

Khi ấy, Giáo hội còn thêm một cuộc khủng hoảng nội bộ: những Kitô hữu đã yếu đuối chối đạo (gọi là lapsi) có được tha thứ và tái hòa nhập không? Cornelius và Cyprian chủ trương mở lòng nhân từ, sau thời gian thống hối công khai thì vẫn có thể đón nhận họ trở lại. Trái lại, linh mục Novatian chống đối và tự tấn phong mình làm Giám mục Rôma – vị “giáo hoàng giả” đầu tiên. Cornelius đã triệu tập công nghị 60 giám mục, trong đó có Cyprian, để lên án Novatian và tái khẳng định sự hiệp nhất Hội Thánh.

Sau đó, dưới triều Hoàng đế Gallus, Cornelius bị đày ra Centumcellae (Civitavecchia ngày nay) và qua đời tại đó do khổ cực – được tôn kính như một vị tử đạo.

Đến năm 257, Hoàng đế Valerian tiếp tục mở màn một làn sóng bách hại mới: buộc hàng giáo sĩ tham gia nghi lễ ngoại giáo, rồi năm sau ra lệnh xử tử các giám mục, linh mục và phó tế kháng cự. Thánh Cyprian bị bắt, đưa ra xét xử tại Carthage. Khi án tử được tuyên, ngài dõng dạc thưa: “Tạ ơn Thiên Chúa!” Và chính ngài còn trao cho đao phủ một đồng vàng, trong tâm tình biết ơn.

Với học vấn sâu rộng, Thánh Cyprian để lại nhiều tác phẩm quý giá: thư từ, giáo huấn về sự hiệp nhất của Hội Thánh, về Kinh Lạy Cha, về cái chết Kitô hữu, về bố thí và các bí tích. Những trước tác ấy vừa phản ánh thời cuộc, vừa nâng đỡ đức tin cho các tín hữu.

Thánh Cornelius và Thánh Cyprian đã sống và chết như những mục tử can đảm. Các ngài không chỉ kiên vững giữa bách hại, mà còn dấn thân hàn gắn những chia rẽ, mở lòng tha thứ cho tội nhân, và dạy đoàn chiên biết hiệp nhất trong lòng Chúa Kitô.

Lời chứng tá của các ngài không chỉ tác động đến Giáo hội thời sơ khai, mà còn vang vọng đến tận hôm nay. Mỗi người chúng ta được mời gọi noi gương: sống hiệp nhất, kiên vững trong thử thách, đồng thời biết xót thương và tha thứ cho anh chị em mình.

LỜI NGUYỆN

Lạy Thánh Cornelius và Thánh Cyprian, hai ngài đã yêu mến Chúa và can trường giữ vững đức tin cho đến chết. Lòng can đảm của các ngài luôn đi cùng với tấm lòng mục tử nhân từ. Xin cầu bầu cho chúng con, để chúng con biết bắt chước lòng can đảm và lòng thương xót của các ngài: luôn trung kiên trong đức tin, và quảng đại tha thứ cho anh chị em mình. Amen.

Dịch từ website: https://mycatholic.life/saints