Giáng Sinh Là Một Ngày Lễ Holyday hay Holiday?

Trong dịp lễ Giáng Sinh, những tấm thiệp được gửi đi tới những người thân và bạn bè kèm theo lời những lời chúc có xu thế thay đổi nội dung, như: Merry Christmas hay Happy Holiday. Trong bài viết này, chúng ta dừng lại để trend của đương đại có sự thay đổi từ ngữ đến ý nghĩa nội dung sâu xa của nó. Sự biến chuyển trong từ ngữ từ Christmas tinh khôi là một ngày lễ thánh thiêng [holyday], dần dà trở thành một kỳ nghỉ [holiday] của gia đình. Vậy, thực ra, hai từ Holyday và Holiday có sự khác nhau về từ ngữ và ý nghĩa như thế nào? Tại sao lại có hiện tượng như vậy?

Trong cụm từ này, ta thấy có sự khác nhau về mặt từ ngữ. Thoạt tiên, nếu nhìn thoáng, hai từ Holyday và Holiday gần như giống nhau về số ký tự và âm chữ. Tuy nhiên, chữ “Y” và “I” đã làm cho cách phát âm trong Tiếng Anh ra khác nhau và ý nghĩa của hai từ này dần dà cũng trở nên khác theo thời gian. Trước hết, ở từ Holyday [holy = thánh thiêng, day = ngày) hoàn toàn mang ý nghĩa tôn giáo, nó chỉ về một ngày thánh thiêng. Trong ngày Holyday, mọi người Kitô hữu tạm ngưng các công việc trần thế để đến nhà thờ tham dự Thánh lễ và cầu nguyện (chẳng hạn: lễ Chúa Giáng Sinh, Phục Sinh, …), và cùng nhau cầu chúc cho nhau những điều thiện hảo.

Đối với Holiday, thực ra, theo từ điển Merriam-Webster, từ này có gốc từ tiếng Anh cổ “hāligdæg”, từ hālig (holy: thánh) + dæg (day: ngày).” Theo nghĩa đen thì “Holiday” cũng là một “ngày thánh.” Theo lịch sử, giống như Holyday, từ Holiday cũng luôn nói đến những ngày Lễ Nghỉ Việc Xác đặc biệt trong Phụng Vụ Kitô Giáo.

Tuy nhiên, theo năm tháng, ý nghĩa của nó bị phai mờ khi người ta chú đến mục đích phụ của ngày lễ là ngày nghỉ và chơi. Thay vì Hội Thánh mời gọi tín hữu nghỉ để dành thời gian thờ phượng Chúa [holy], thì người ta lại nghỉ để nghỉ và chơi. Thêm vào đó, trào lưu tục hóa (secularization) và giải thiêng (desacralization) diễn ra ở khắp nơi và mọi thời, khiến cho Holiday không còn là day của holy. Người ta muốn biến ngày này trở thành ngày lễ nghỉ như bao dịp lễ nghỉ trần thế khác để có thời gian đi chơi, mua sắm, và tiệc tùng. Vì thế, nguyên nghĩa của từ này khi sử dụng không còn tồn tại tinh khôi vào thời nay. Ở Anh Quốc, họ xem ngày này là một trong những ngày nghỉ ngơi và du lịch, một “vacation.”

Tóm lại, hai từ Holyday và Holiday, nói gì đi nữa đều có nguồn gốc cơ bản và trước hết là ngày thánh thiêng, ngày lễ nghỉ để dành thời gian tôn thờ và phụng sự Thiên Chúa. Đồng thời, nó cũng là thời gian để gặp gỡ và chia sẻ niềm vui chung với nhau nữa. Hy vọng rằng, ngày Lễ Giáng Sinh này và cả những ngày lễ nghỉ khác của Kitô giáo luôn giữ được nét thánh thiêng theo đúng ngữ nghĩa ban sơ của nó để cùng nhau nghỉ ngơi, và hiệp hành ca khen – chúc tụng Chúa. Happy Holyday – Merry Christmas!

Vincent Tran, CSC