TÓM LƯỢC LỊCH SỬ
Đức Cha Eugène Marie Joseph Allys Lý (1852-1936) là vị Giám Mục quan tâm đến việc truyền giáo cho lương dân bằng cách dạy văn hóa cho các thanh thiếu niên trong các trường học của Hội Thánh, qua đó huấn luyện các em theo giáo huấn và đạo lý Kitô giáo.[1] Do vậy từ năm 1923, Đức Cha đã tiến hành công việc chuẩn bị lập một Dòng nam Tu sĩ theo mẫu của dòng Ploermel.[2]
Sau khi đã được sự chấp thuận của Đức Hồng y Van Rossum, Bộ Trưởng Thánh Bộ Truyền Bá Đức Tin, cũng như đã bàn hỏi với các Linh mục Giáo phận, vào tháng 7 năm 1924, Đức Cha chỉ định Linh mục Đôminicô Hồ Ngọc Cẩn làm Bề trên tiên khởi của Dòng mới, đặt trụ sở tại Trường An, Huế. Sau cùng, lúc 8 giờ sáng thứ sáu ngày 9 tháng 10 năm 1925, Đức Cha cử hành lễ khánh thành và khai sinh Dòng mới : “Dòng Anh Em hèn mọn Trái Tim Chúa Giêsu”. Ngay từ lúc khai sinh, đã có 25 thanh niên xin gia nhập Dòng.
Ngày 8 tháng 9 năm 1929, 6 Tập sinh đầu tiên được tuyên khấn lần đầu. Ngày 15 tháng 8 năm 1937, lần đầu tiên Dòng có hai thành viên tuyên khấn trọn đời, đánh dấu bước tiến vững chắc trong tương lai.
Để phù hợp với công việc truyền giáo qua giáo dục, trong Văn thư ngày 24 tháng 2 năm 1939, Thánh Bộ Truyền Bá Đức Tin đã ban phép “hồi chỉnh” theo yêu cầu của Dòng, nên ngày 28 tháng 4 năm 1939, Đức Cha François Marie Lemasle, Đại diện Tông tòa Huế đã ra Văn kiện tuyên bố thành lập theo Giáo luật với danh hiệu: “Dòng Sư huynh Giáo Giảng Viên Thánh Tâm Chúa Giêsu”.
10 năm sau khi Dòng được thành lập, cha Đôminicô Trần Văn Phát đã hoàn thành bản luật đầu tiên, được Đức Cha François Marie Lemasle châu phê ngày 15 tháng 5 năm 1941.[3] Các “Sư Huynh Giáo Giảng viên Thánh Tâm Chúa Giêsu tại Huế” là một dòng Giáo phận, với lời khấn đơn, gồm bởi các Tu sĩ giáo dân,[4] với mục tiêu chuyên biệt là “giảng dạy và giáo dục thiếu niên theo các chương trình của chính phủ, và dạy đạo cách riêng cho các thiếu Từ khi thành lập, Bề trên Dòng là một Linh mục do Đức Giám Mục chỉ định.[6] Đức Cha Jean – Baptiste Urrutia Thi cho phép họp Tu Nghị đầu tiên để bầu Bề Trên từ hàng ngũ các Tu sĩ trong Dòng. Tu sĩ Hiêrônimô Nguyễn Đức Phú đắc cử vào chức vụ này ngày 16 tháng 8 năm 1951.
Năm 1960 một Tu sĩ đầu tiên được thụ phong Linh mục để làm tuyên úy phục vụ trong Dòng, đó là cha Laurent Trần Văn Đàng.
Theo ước muốn của Công đồng Vatican II, từ năm 1969 Dòng đã bắt tay vào công cuộc canh tân thích nghi. Tiếc rằng công việc này đã bị đình trệ do những diễn biến thời cuộc vào những năm 1972 và 1975, cho nên mãi đến ngày 21 tháng 4 năm 1980, “bản Qui Luật và Hiến Chương Hội Dòng Tu sĩ Giáo Giảng viên Thánh Tâm Chúa Giêsu” mới được Đức Cha Philipphê Nguyễn Kim Điền duyệt y “để thử nghiệm” cho đến Tu Nghị kế tiếp. Trong thời gian đó, vì không thể tiếp tục sứ mạng giáo dục trực tiếp trong các học đường, Dòng được mời gọi tham gia vào công cuộc truyền giáo trong môi trường rộng lớn hơn qua công việc mục vụ của chức Linh mục. Thực ra ý định này đã được Đức Cha Philipphê khi còn làm Giám quản Giáo phận Huế, gợi lên trong bức thư gửi cho Dòng ngày 29 tháng 3 năm 1965.
Trước hoàn cảnh mới, nhờ số Linh mục gia tăng, Dòng đã xin Đức Tổng Giám Mục Têphanô Nguyễn Như Thể cho phép chuyển đổi tư cách từ Dòng giáo dân sang Dòng giáo sĩ. Nhằm chuẩn bị cho tiến trình này, qua Văn thư ngày 25 tháng 7 năm 2011, ngài thúc giục Dòng sớm hoàn tất việc duyệt lại Hiến Pháp đã thực hiện trong suốt 31 năm qua.
Theo chiều hướng đó, Bản Hiến Pháp và Nội Quy được soạn thảo dựa theo điều 587 của Bộ Giáo luật, và được Tu Nghị ngoại lệ biểu quyết ngày 30 tháng 7 năm 2011. Hiến Pháp gồm những nguyên tắc căn bản về căn tính của Dòng, về đời sống thánh hiến của các phần tử, cũng như về cách thức điều hành Dòng. Nội Quy là những cách thức áp dụng các quy tắc vừa nói vào các hoàn cảnh cụ thể. Hiến Pháp cần được phê chuẩn bởi Đức Tổng Giám Mục Huế, nơi Dòng Thánh Tâm Huế đặt trụ sở chính. Nội Quy có thể sửa đổi do Tu Nghị của Dòng.
SỨ MẠNG (Đặc sủng)
1. Dòng Thánh Tâm Huế được thành lập do ý muốn truyền giáo của Đức Cha Eugène Marie Joseph Allys (Lý), Giám mục Giáo phận Huế, với châm ngôn “Hãy đi giảng dạy muôn dân – Euntes docete omnes gentes”.
2. Tu sĩ Thánh Tâm mang sứ mạng loan báo Tin Mừng, đặc biệt qua việc giảng dạy đạo lý Kitô giáo cho các tín hữu cũng như cho các anh em lương dân.
LINH ĐẠO
Đấng Sáng Lập đã muốn cho các Tu sĩ Thánh Tâm được cung hiến cho Thánh Tâm Chúa, để mặc lấy những tâm tình của Ngài là lòng thương xót, sự hiền lành và khiêm nhường, ngõ hầu trở nên tông đồ của Tình yêu Thiên Chúa.
Thật vậy, các Tu sĩ không những mang sứ mạng rao giảng Tình yêu Chúa Cha dành cho nhân loại, được biểu lộ qua việc trao ban Con Một của Ngài cho tinh nhân loại, nhưng còn muốn được huấn luyện từ trường học của Thánh Tâm, để được thiêu đốt với đi cùng ngọn lửa yêu mến Thiên Chúa và phần rỗi các linh hồn, cũng như tấm gương hiền hậu và khiêm tốn của Đấng đã đến phục vụ chứ không phải để được phục vụ.
Các Tu sĩ Thánh Tâm cũng ý thức rằng lễ phẩm mà Thiên Chúa mong đợi không chỉ là những công tác hoạt động, nhưng tiên vàn là tâm tình của những người bé nhỏ sống trong niềm tín thác và tri ân Cha nhân lành.
BẢN CHẤT PHÁP LÝ
Dòng Thánh Tâm Huế là một dòng giáo sĩ thuộc luật Giáo phận; có ba lời khấn công: Khiết tịnh, Thanh bần, Tuân phục; sống cộng đoàn; bao gồm các tu sĩ không chức thánh và tu sĩ có chức thánh.
HOẠT ĐỘNG
Với sứ mạng loan báo Tin Mừng, đặc biệt qua việc giảng dạy đạo lý Kitô giáo cho các tín hữu cũng như cho các anh em lương dân, trong hoàn cảnh hiện nay, Dòng đang dấn thân trong các hoạt động tông đồ: Đào tạo Giáo lý viên, linh hướng các hội đoàn (nhất là GĐPTTT), mục vụ giới trẻ, mục vụ bệnh nhân, mục vụ Nhà lưu trú, mục vụ sinh viên, mục vụ hành hương, …
