Suy niệm tin mừng chúa nhật XVIII thường niên năm C

Từ câu chuyện của đời thường

Uy tín của Ðức Giêsu đối với dân chúng thật rộng rãi, đến nỗi người ta coi Người như một quan án thời Cựu Ước. Dân chúng tìm đến để nghe Ðức Giêsu giảng dạy, đồng thời đưa ra những thắc mắc để Người giải quyết. Hôm nay, một anh bạn trẻ tìm đến Ðức Giêsu để xin Người can thiệp vào việc chia gia tài. Thế nhưng, khác với sự chờ đợi của nhiều người, Ðức Giêsu đã từ chối lời đề nghị của người bạn trẻ. Tại sao thế? Phải chăng Ðức Giêsu không muốn can thiệp vào những câu chuyện cụ thể? Phải chăng việc giải quyết những trục trặc của đời sống không nằm trong sứ mạng của Người?

Thực ra, lời thỉnh cầu của anh bạn trẻ là một đòi hỏi cụ thể của sự công bằng. Người anh cả đã vượt quá những quy định của lề luật, và dành lấy hết cả phần gia tài, không chia lại cho người em. Theo thói quen thời ấy, anh bạn trẻ đến gặp Ðức Giêsu, anh tin tưởng rằng Người có thể giúp anh được hưởng phần gia tài theo đúng luật đã định. Nếu như Ðức Giêsu có can thiệp giùm anh, có dùng uy tín của mình để giải quyết bất công, điều đó cũng phải, cũng cần thiết lắm chứ. Vậy mà Ðức Giêsu đã từ chối. Kể là cũng khó hiểu. Có thể giải thích thái độ của Ðức Giêsu theo những khía cạnh sau đây.

Trước hết, anh bạn trẻ tìm đến Ðức Giêsu không phải để sẵn sàng nghe Người giảng dạy. Anh đến và đặt vấn đề anh đang bận tâm. Anh muốn Ðức Giêsu sử dụng uy tín của mình để giúp anh đạt được mục tiêu của mình. Anh đã có sẵn lời giải đáp, anh có một thế giới riêng và anh muốn tìm phương thế để mục tiêu của mình được thành tựu. Anh không muốn ra khỏi thế giới của mình, nhưng muốn người khác đi vào thế giới đó, làm cho thế giới đó được tốt đẹp theo cách nghĩ của anh.

Ðàng khác, có thể nói Ðức Giêsu công nhận lời thỉnh cầu của anh bạn trẻ là chính đáng, nhưng Người không muốn giải quyết cho cá nhân anh để rổi đám đông dân chúng, và cả chính anh, hiểu lầm về sứ mạng của Người. Ðã có nhiều lần, Người từ chối không giải quyết những bận tâm của dân chúng, của môn đệ. Sứ mạng của Ðức Giêsu có tính cách cao cả, dứt khoát, chứ không phải là giải quyết phần ngọn của vấn đề. Ðức Giêsu được sai đến trần gian để giải thoát con người khỏi tội lỗi, khỏi sự dữ, khỏi quyền lực của ma quỷ, để đưa họ vào sống trong tự do, trong tình yêu thương của Thiên Chúa. Ở đây, nếu Ðức Giêsu can thiệp giùm người bạn trẻ, thì đương nhiên Người cho dân chúng có cảm tưởng rằng cuộc sống tuỳ thuộc vào của cải. Bởi đó, Ðức Giêsu đã không đi vào vấn đề cụ thể của người bạn trẻ, nhưng nhân đó để nói đến những điều sâu xa hơn, có tính căn bản cho mọi người và mọi thời.

Ðiều tương đối và điều tuyệt đối

Từ đó, Ðức Giêsu đưa ra giáo huấn của Người về của cải, về tiền bạc. Cuộc sống con người không tuỳ thuộc vào những gì người ta có. Thật là điên rổ khi có người nghĩ rằng của cải là một bảo đảm vững chắc cho đời sống của mình. Ðức Giêsu bác bỏ sự thống trị của điều xem ra là có “giá trị” nhất trần gian: của cải, tiền bạc. Trong giáo huấn của Ðức Giêsu, sự an toàn do vật chất chỉ là một thứ điên rổ. Nếu không hiểu điều ấy, sự giàu có sẽ trở thành một nhà tù, và người giàu có trở thành tù nhân trong căn phòng ấy. Càng nỗ lực thu góp của cải, người ta lại càng củng cố nhà tù của mình thêm vững chắc.

Giới hạn cuối cùng làm sáng tỏ vấn đề khi cái chết xuất hiện. Của cải không thể bảo tổn sự sống và cũng chẳng đáng là gì so với sự sống. Mạng sống là mục đích của của cải mà còn tương đối thì huống chi những thứ phụ thuộc. Của cải chỉ là để phục vụ cho sự sống, chứ không có giá trị nào khác. Và sâu hơn nữa là sự sống đích thực được đặt trên nền tảng vững chắc: mối tương giao với Thiên Chúa. Chỉ có Thiên Chúa là vững bền và chính Người có quyền trên cuộc sống.

Ðàng khác, nếu ngụp lặn trong sự giàu sang để hy vọng được sống lâu, sống hạnh phúc là một điều điên rổ, thì cũng điên rổ không kém khi cho rằng giàu có là để hưởng thụ cho riêng mình. Lòng tham lam, sự say mê của cải làm cho con người chỉ nghĩ đến bản thân mình, đổng thời ngăn cản sự quan tâm đến người khác. Nó làm cho người ta chỉ nghĩ đến bản thân và cuộc sống hiện tại. Từ đó, sự tham lam kéo theo nhiều sự bất công với mục đích củng cố sự giàu có của mình, sẵn sàng chà đạp lên cuộc sống của người khác, miễn là sự giàu có của mình được bảo đảm.

Như thế, Ðức Giêsu trả lại vị trí tương đối cho của cải. Người đề cập đến “nền tảng” của vấn đề. Người mời gọi đi vào một viễn tượng mới: “Sự giàu có nơi Thiên Chúa.” Chính vũ trụ này mới làm cho sống, bởi vì nó được đặt trên, không phải sự an toàn giả tạo, nhưng trên sự hiệp thông trong tình yêu. Trước mắt người đời, thực tại này có thể bị coi là điên rổ, nhưng lại là thực tại vững chắc nhất, thực tại mở ra sự sống.

Bởi đó, với kinh nghiệm cá nhân, thánh Phao-lô đã giải thích cho tín hữu Phi-líp-phê: “Những gì xưa kia tôi cho là có lợi, thì nay, vì Ðức Ki-tô, tôi cho là thiệt thòi. Hơn nữa, tôi còn coi tất cả mọi sự là thiệt thòi, so với mối lợi tuyệt vời là được biết Ðức Giêsu Ki-tô, Chúa của tôi, vì Người, tôi đành mất hết, và tôi coi tất cả như đổ bỏ, để được Ðức Ki-tô” (Pl 3,7-8).

Cuộc đấu tranh trường kỳ

Thế nhưng, trong thực tế, của cải vẫn là ám ảnh rất lớn. Ðây thực sự là một cuộc đấu tranh để lựa chọn giữa Thiên Chúa và của cải. Không phải là trận chiến trong một vài ngày, vài năm, nhưng kéo dài suốt cả cuộc đời. Bởi vì, trong khi tuyên xưng niềm tin của mình vào Thiên Chúa, người Ki-tô hữu vẫn phải làm việc, vẫn phải kiếm tiền để sinh sống. Biết đâu là giới hạn, để coi tiền bạc như là phương tiện chứ không hướng tới như một mục đích, đó vẫn là điều rất khó khăn, ngay cả trong những việc lành thánh nhất. Ðó là một thái độ phải lựa chọn, và người Ki-tô hữu phải hợp lý với chính mình, không quá say mê của cải trần gian, nhưng cũng không phải là chỉ nghĩ đến Thiên Chúa để bỏ quên mọi thứ của trần gian.

Theo sách Giảng viên, mọi sự đều là phù vân. Ðúng vậy, so với Thiên Chúa, tất cả đều không có giá trị. Ngày nay, trong quan điểm của lòng tin, mọi sự đều là hổng ân. Nếu coi mọi sự mình đang có là hổng ân, người Ki-tô hữu sẽ sử dụng hổng ân một cách tốt đẹp nhất, ích lợi nhất, cho chính mình và cho cả người khác. Nếu mọi sự chúng ta có đều do nhận được, thì chúng ta cũng sẽ không giữ cho mình, không coi là của mình, để rổi biết đem chia sẻ cho người khác, và nhất là để làm vinh danh Ðấng đã ban tặng những của cái đó.

Bấy giờ, cái chết đến, và không phải là lúc chúng ta buông xuôi, mất đi mọi của cải, nhưng nhận lại được gấp trăm. Cái chết làm cho chúng ta ra trắng tay, nhưng Thiên Chúa lại cần đến để đỗ tràn nơi chúng ta vinh quang vĩnh cửu.